Czym jest edukacja pozaformalna?
Zarówno edukacja formalna jak i nieformalna są nam wszystkim dobrze znane. O co chodzi z tą edukacją pozaformalną?
Generalnie, możemy wyróżnić 3 rodzaje edukacji:
Edukacja formalna to najczęściej występujący rodzaj edukacji, zaliczają się do niego oficjalne systemy kształcenia, posiadające określone, narzucone odgórnie struktury i programy. W takim rodzaju edukacji występuje nauczyciel, który (najczęściej) po prostu wykłada wiedzę uczniom, którzy tę wiedzę przyjmują.
Edukacja nieformalna to to czego każdy z nas uczy się niejako przypadkiem, oglądając filmy dokumentalne, rozmawiając z ludźmi, czytając. Dzieje się to mimochodem i nie jest ustrukturalizowane.
Edukacja pozaformalna znajduje się pomiędzy wyżej wymienionymi definicjami. Opiera się przede wszystkim na woli uczestnika do zdobywania wiedzy. Nie jest narzucona odgórnie, ale posiada określoną strukturę i ma określone cele. Są to różnego rodzaju kursy, warsztaty, zajęcia dokształcające etc.
Najistotniejsze w edukacji pozaformalnej jest nastawienie na jak najlepsze doświadczenie uczestnika. Najłatwiej zrozumieć na czym polega edukacja pozaformalna przyglądając się jej kluczowym elementom:
- Nauczyciel/Edukator – osoba, która zarządza i wspiera proces nauki. Jest to przewodnik, który pokazuje kierunek rozwoju i rozmawia z uczestnikami.
- Dynamika grupy – zajęcia opierają się na komunikacji między uczestnikami. Bardzo ważne jest by każdy uczestnik czuł się komfortowo, swobodnie mógł wyrażać swoją opinię oraz odnalazł swoją rolę w grupie.
- Uczenie się poprzez doświadczenie (experiential learning theory, David Kolb). Model nauki, który kładzie nacisk nie tyle na samo doświadczenie, ale na to co robimy z konkretnymi doświadczeniami. Mniej istotne staje się, że coś zrobiliśmy źle, a bardziej jakie wnioski można wyciągnąć z pomyłek i jak zrobić to następnym razem lepiej.
- Kompetencja, czyli umiejętność, wiedza i postawa
Celem jest zdobycie kompetencji, na którą składają się:
wiedza - odnosi się do posiadanych informacji,
umiejętność - zdolność do zastosowania posiadanych informacji w rzeczywistości,
postawa - nastawienie, cechy osobowościowe, wartości.
Te 3 elementy wpływają na to jak wykonujemy swoje zadania w szkole, pracy czy w życiu. Na tej podstawie określamy czy posiadamy konkretne kompetencje. - Ewaluacja – częste ewaluacje umożliwiają refleksję uczestnikom, dają feedback edukatorom. Są elementem procesu nauczania, który definiuje dalszy przebieg zajęć dostosowując go do aktualnych potrzeb uczestników.
Nauczamy matematyki w sposób pozaformalny. Dzięki temu przestaje być hermetyczną dziedziną wiedzy, a zaczyna być kojarzona z przyjemnym i przyjaznym doświadczeniem edukacyjnym.
